Mẹ kể, khi sinh tôi, cha vác súng kíp ra bìa rừng. Hai
mươi phút sau, mẹ nghe thấy một tiếng nổ chát chúa. Chẳng biết cha săn được con
gì mà mẹ thấy cha hì hục chặt, băm, xào, nấu… rộn ràng lắm.
Xong, cha ra góc vườn moi chum rượu ngô chôn từ ba mùa lũ trước, rồi vớ cái dùi gỗ chai giắt trên mái gianh, thúc một hồi mõ dài, vang động cả núi rừng: “Chừng nửa giờ sau nhà ta chật cứng người, trên tay mỗi vị khách là một món quà: Một quả trứng; một bát gạo; một gói xôi; một chai rượu; một bộ tên nỏ; một con dao; một cái rìu”. “Rồi sao nữa mẹ?”. “Họ vừa uống rượu mừng, vừa căn dặn cha con: Hãy mang thằng bé bỏ vào rừng một đêm, hổ không ăn, sói không tha tức là người quí”. (…!). “Dĩ nhiên là chân trước cha mang con đi, chân sau mẹ đã bế con về. Con ấy à, chẳng cần hùm beo, chỉ cần kiến tha cũng đủ để mẹ mất con rồi”.
Xong, cha ra góc vườn moi chum rượu ngô chôn từ ba mùa lũ trước, rồi vớ cái dùi gỗ chai giắt trên mái gianh, thúc một hồi mõ dài, vang động cả núi rừng: “Chừng nửa giờ sau nhà ta chật cứng người, trên tay mỗi vị khách là một món quà: Một quả trứng; một bát gạo; một gói xôi; một chai rượu; một bộ tên nỏ; một con dao; một cái rìu”. “Rồi sao nữa mẹ?”. “Họ vừa uống rượu mừng, vừa căn dặn cha con: Hãy mang thằng bé bỏ vào rừng một đêm, hổ không ăn, sói không tha tức là người quí”. (…!). “Dĩ nhiên là chân trước cha mang con đi, chân sau mẹ đã bế con về. Con ấy à, chẳng cần hùm beo, chỉ cần kiến tha cũng đủ để mẹ mất con rồi”.
Sự tồn tại của tôi được chở che bằng
một tình thương bất chấp. Mẹ bảo, có lẽ vì sự “dối trá” của mẹ mà đêm ấy mường
động. Hổ gầm, sói tru từ đầu hôm đến sáng. Sớm sau già bản tất bật đến. Trên má
tôi còn dăm vết muỗi, già vỗ đùi lệnh: “Mổ trâu!”. Vậy là bản mổ trâu. Một đùi
được đem ra rừng xoa dịu cơn đói đêm qua của chúa sơn lâm, ba đùi còn lại thì
liên hoan. Ba ngày ba đêm. Rượu chảy từ đõ ra chai, rồi từ chai vào người, và
cuối cùng là từ người ra bờ giậu, cơ man nào kể xiết. Đã lâu lắm, bản mường mới
có một ngày vui như thế.
Học xong cấp ba, tôi từ chối định
hướng của cha là ở nhà xây dựng quê hương. Tôi thiết tưởng, với tôi thoát ly là
con đường dẫn đến thành công nhanh nhất. Chẳng dè, chưa đầy chục năm sau, tôi
đã bìu díu quay về, vẫn biết là đường về thăm thẳm. Cái bản nhỏ năm nào nằm lọt
thỏm giữa rừng xanh của tôi giờ đã thành một phần huyện lị. Sự hoành tráng của biệt
thự, nhà lầu, quán bar… đẩy cái hùng vĩ của núi về phía chân trời. Màu đỏ của
sơn, màu xám của bê tông, màu đen láng của con đường affan rộng ngót bốn mươi
mét… phủ bóng xuống màu xanh loang lổ của rừng. Chỗ cha tôi nổ phát súng để đón chào tôi đến với thế giới con người, giờ là trung tâm hành chính
huyện. Ngọn núi hổ ngồi thì lòi chòi ba cái lán, trông nom vài ngàn mét lúa
nương chủ yếu cung ứng rơm cho chính mấy cái mái cỏ ấy.
Tôi vô tình nghe được cuộc trò chuyện
của các nhà quy hoạch, rằng họ phải dời khu du lịch sinh thái trong tương lai
sang một địa danh khác, nơi ấy có thể ngăn núi tạo hồ; nơi ấy còn đủ rừng
nguyên sinh để thiết kế các cuốc du lịch tự nguyện, khám phá sơn cùng thủy tận
- giống như một người dân bản địa tìm kiếm sự sống của mình, của nhà bằng
“nghề” hái lượm xa xưa… Họ tặc lưỡi tiếc rẻ cho con suối Khoe, mà tuổi thơ tôi
phải bơi một thôi dài mới sang bên kia bờ, thì giờ chẳng ai còn có cơ hội nhìn
thấy nước của nó. Họ bỏ ý định khôi phục lại đồi hổ ngồi và bảo tồn nét văn hóa
“Tuyển chọn Già làng” ngay từ khi sinh linh mới chào đời...
Vậy
là cơ hội mỗi năm thu hút hàng vạn khách du lịch của quê hương tôi chỉ còn
trong mơ. Các cô gái bản không còn cơ hội từ giã luống đất hòn bùn để bước chân
vào các sân khấu “dã ngoại”, phục vụ du khách. Các mẹ, các chị cũng đành tủi
cho đôi bàn tay khéo tài nội trợ, thêu thùa… tạo ra những sản phẩm thổ cẩm làm
ngập ngừng bước chân lữ khách. Các cha, các anh cũng phải mang bí kíp đan lát,
rèn súng, rèn rìu… về thế giới bên kia…
Nhưng
có lẽ buồn hơn cả vẫn là cuộc xuất trần kỳ vọng của tôi. Nó đại thể như một
cuộc chọn con chó săn ưu tú của bản, mường thời sống chung với thú. Sau khi con
chó mẹ đẻ một đàn con, người ta đem cây đuốc thắp sáng rực suốt đêm ở ổ chó.
Con chó mẹ đồ rằng mọi thứ rõ ràng đều gây hại cho con nó, vậy là nó chuyển ổ.
Con chó con nào được mẹ tha đi đầu tiên, ấy chính là con chó xuất sắc nhất, sau
này khả dĩ lãnh đạo cả bầy chó săn dũng mãnh…
Tôi
phụ bản, phụ mường vì đã không thể làm trưởng bản, già làng để giữ gìn cái thâm
u, trầm mặc và huyền bí cho đời sau chiêm ngưỡng, như những gì hằng mong đợi.
Xin cúi đầu tạ lỗi với quê hương!
Quê
mẹ, 26.09.2009
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét