NÚI

 Tản văn

        Núi luôn ở trong tôi. Ngay từ hồi tôi còn rất nhỏ, cha thường bế tôi chỉ lên đỉnh núi mờ xa: “Cha chôn nhau con trên dãy yên ngựa kia”. Thảo nào mỗi lần đi rừng, tôi thấy mẹ hay đi về hướng núi!

Nhà tôi có tới chín chị em. Cha bảo: “Đẻ để đánh Mĩ. Mẹ không thích anh em tôi đi bộ đội, vì trong da thịt cả cha và mẹ đã có nỗi đau của giặc Pháp cấy vào suốt quãng thời gian chín năm trường kỳ. Mẹ bảo: “Làm giàu cũng là đánh Mĩ”. Dù cứng rắn thế, nhưng rồi rốt cuộc, mẹ tôi vẫn đóng góp cho quân đội cả bốn đứa con trai. Sau khi chuyển ngành, “sự nghiệp dân sự của cha” cũng bắt đầu từ các đỉnh núi, vì thế mà 9 cuống nhau của chị em tôi được chôn ở chín đỉnh núi xa mờ. Hằng năm, chị em tôi lẻ lác thăm cha. Căn nhà vẫn leo vào sườn núi. Gần chín mươi tuổi, đầu gối cha như sắp rời ra sau một đời người bước mòn qua hàng ngàn đỉnh núi, nhưng cha vẫn không chịu xuống núi. Hỏi, cha vẻn vẹn một từ: “Ngại!”, như để khẳng định cho sự “dĩ bất biến” của một người “nệ cổ”. Tôi biết không phải cha ngại làm nhà, vì cả đời cha, không kể thời gian ở quê, cha đã làm tới mười một lần nhà, trên mười một đỉnh núi. Chín lần làm cho sự ra đời của chín chị em và hai lần cha làm nhà cho mẹ.

        Ki cóp được tí thời gian nào là tôi lại đưa cả gia đình về thăm cha mẹ. Lần nào cũng thấy cha bắc ghế đẩu ra hiên tre, ngồi dõi mắt lên núi. ánh mắt như đang nóng lòng chờ một mối bang giao. Mười chín năm thoát li, ít nhất mười chín lần tôi chứng kiến cha ngồi như thế. Màu xanh thả bóng vào mắt cha thưa dần. Vài năm gần đây, trong đôi mắt đã nhuốm màu sương muối của cha, chỉ còn những gốc lũa xù xì và khô kiệt. Những tiếng thở dài yếu ớt va vào vòm lợi, phụt tắt. “Năm nay…” - cha nói đứt quãng - “… chẳng còn gì để mà ngăn lũ”. Trong mắt cha, núi đổ bóng một màu đỏ ối, nhìn vào nhức mắt. Cha đau đớn thông báo, người bạn của cha đã mất - người từng có câu nói: “Mỗi quả núi là một hũ rượu. Tây Bắc có vô vàn hũ rượu…”.

Ước mơ về với núi xanh của ông chẳng thành, thôi thì về với núi trọc. Củ mỡ, củ mài một thời gian dài thay gạo cứu dân, rủ nhau vào “mọc” trong sách đỏ. Đâu đó chuyện nước lũ cứ mài vào áo quan, nghe thật chạnh lòng. Đá mất gốc cũng giận dữ quăng mình xuống làng bản ngày một nhiều. Cha bảo: “Núi đang bị hoại chân thư”. Mẹ giản dị hơn: “Núi đang gầy trơ xương”. Trong giấc mơ, mẹ thấy xương núi phơi ra, mẹ trở lại thời gái mười tám, phăm phăm gánh cây lên che cho núi một khoảnh bóng râm be bé. Cũng trong giấc mơ của mẹ, cha cười một cách khó nhọc mà bảo: “Tôi cảm ơn bà, cho chín núm nhau của nhà mình trên ấy được mát mẻ”. Nghe chuyện, mấy anh em tôi chỉ nghĩ, người già đúng là đa cảm...

Mường Ảng, 16.09.2009